In deze blog neem ik je graag mee in het traject dat onze jongste liep met betrekking tot het afronden van zijn hbo opleiding tot docent wiskunde. Hoe vindt een hoogbegaafde zijn weg in het huidige onderwijssysteem? Zijn vinkjes halen belangrijker dan ontwikkeling? Wij ondervonden wederom de hobbels en bobbels in het systeem waar zoveel jongeren tegenwoordig gewoon niet meer inpassen…
Ik neem je graag mee op ons pad. Niet alleen om de dingen van me af te schrijven, maar ook omdat ik weet hoeveel jongeren én dus ook ouders op het moment te kampen hebben met ‘het gedoe’ met school. Een proces dat vaak veel frustratie geeft, maar ook onmacht, onzekerheid en twijfel…
Ik hoop dat mensen in vergelijkbare situaties weten dat ze niet de enige zijn die tegen het systeem aanlopen. Wellicht geeft het lezen van ons verhaal inspiratie in het zetten van stappen.
En mocht je eens willen sparren? Voel je altijd welkom om contact op te nemen.
hoogbegaafdheid kind
Daar zit hij dan… 19 lentes jong, een heerlijk kind, hoogbegaafd, niet passend in het reguliere schoolsysteem en … gedesillusioneerd. Ontgoocheld omdat hij dacht dat hij afgelopen maand zijn diploma zou halen. In plaats daarvan zit hij thuis, te wachten op een gesprek over hoe alles heeft kunnen lopen zoals het deed…
Ik heb het over onze jongste zoon. Hij ging op zijn 10e van de basisschool af. Zijn gymnasium diploma haalde hij op zijn 15e. Daarna was hij ruim 1.5 jaar thuis om te ontladen van school en te bedenken ‘wat hij wilde’. Ruim twee jaar geleden begon het te kriebelen en ging hij terug naar school.
Met een duidelijk doel voor ogen, begon hij aan de opleiding ‘Docent wiskunde’. Hij had daarvoor twee redenen. Ten eerste omdat hij wiskunde/rekenen van jongs af aan gewoon super leuk vindt. Daarnaast wil hij graag jongeren gaan helpen die hun draai niet vinden in het reguliere onderwijssysteem. Zijn eigen ervaringen gebruiken om een ander te helpen zeg maar.
Hoogbegaafd en een eigen leerweg
Maar goed, terug naar de schoolbanken was wel een dingetje… al zoekend kwam hij erachter dat er een mogelijkheid was tot afstandsleren. Hij ging in gesprek en maakte een planning om de hbo-studie in ca. 2 jaar te gaan doen. School ging akkoord, zodat hij alles in eigen tempo kon gaan doen en hij kreeg zelfs een hoogbegaafdenbegeleider toegewezen. Hij startte met stage en wilde alvast ‘een aantal toetsen’ doen. Uiteindelijk ronde hij het eerste jaar af met nog maar één toets te gaan.
Het tweede jaar was voor hem geen feest: alleen nog maar stage, verslagen en zijn minor. Het leukste, namelijk het wiskunde gedeelte, was zo goed als afgerond.
Dingen willen begrijpen
Hij begon aan zijn minor, maar door een onaangename ervaring met een lerares (door miscommunicatie bij zijn stage afronding) kostte dat veel moeite. De woorden die de lerares tegen hem sprak bleven nagalmen in zijn hoofd. Hij had verduidelijking gevraagd over zijn stagebeoordeling omdat hij een onderdeel niet gehaald had. Haar reactie was: ‘daarover ga ik met jou niet in discussie’. Toen hij toch doorvroeg, stelde de docent hem de vraag of hij dacht klaar te zijn voor de volgende stap. Zoonlief gaf aan dat hij vond van wel, haar reactie: ‘Dan mis je duidelijk zelfreflectie’.
Onze zoon kon niet begrijpen hoe iemand zo kon reageren als je gewoon naar onderbouwing en toelichting vroeg. Ook een later gesprek leverde geen concrete leerpunten voor hem op…
Juist deze lerares was ook een van de docenten bij de minor. Het gaf hem onrust, omdat hij gemerkt dat gesprekken niet in openheid gevoerd konden worden. Geregeld merkte hij dat de instelling bij de opleiding was: ‘de leraar bepaalt hoe de dingen moeten gebeuren’. Niet zo makkelijk als je leeft met ‘de dingen willen begrijpen’. Bovendien niet te rijmen met het moeten reflecteren op alles wat je doet, maar dan dus negatief beoordeeld kunnen worden omdat je niet laat zien wat ze verwachten te zullen zien.
Zoals mijn zoon zich afvroeg: ‘Waarom moet ik iets kunnen onderbouwen, als er niet eens gevraagd wordt naar de reden waarom ik iets op een bepaalde manier doe?’
Hoogbegaafd en nul interesse
Maar hij bikkelde door. De zomervakantie kwam, en hij was nu 1,5 jaar onderweg. Wat nog restte was stage en ca. 5 verslagen. Dat laatste was een drama voor hem omdat zijn interesse daar niet ligt. En ja, dat is een dingetje bij hoogbegaafdheid: uitgaan op dingen die je niet interesseren of datgene waar je het nut niet van inziet. Literatuurstudie is echter een vast onderdeel van de verslagen, maar wat als je liefst vanuit de praktijk leert? Hoe pas je literatuurstudie toe, als je juist met vernieuwing bezig wilt? Wanneer je dus niet per se het oude mee wil nemen? Wat als je ziet dat het oude, waar veel studie naar gedaan is, niet werkt en dat dus niet als uitgangspunt ziet?
Net voor de zomervakantie neigde hij naar stoppen. Het geheel zoog hem leeg. Hij moest dingen doen waar hij niet achter kon staan. Leerstof produceren waar hij met zijn pet niet bij kon. Meegaan in inzichten met betrekking tot diversiteit en aanverwante onderwerpen waarvan hij het idee had dat hij zijn mening niet kon geven.
De hoogbegaafde als doorzetter
Een gesprek met zijn hoogbegaafdenbegeleider hielp hem weer op pad. Ze vond een stageplek voor hem waar hij zijn ei kwijt kon. Waar ze open stonden voor ‘buiten de box’ denken en waar ze mee wilden werken aan een verdere versnelling van het programma. Hij stemde toe en met lood in zijn schoenen begon hij aan zijn laatste stage.
Leren in de praktijk
Hij hield goed contact met zijn opleidingsbegeleider omdat hij geleerd had hoe belangrijk goede communicatie was. Hij bleek gelukkig een super fijne werkplekbegeleider te hebben, die helemaal open stond voor zijn manier van leren. Ze liet hem dingen zelf uitzoeken en ervaren. Hij stond voor twee klassen: een VWO-klas van 19 leerlingen en een havo-klas van 31! Dat laatste was pittig, maar… hij vond zijn draai. Hij stelde zijn grenzen bij, ging in gesprek met de leerlingen en de mentor. Pakte alles aan op zijn geheel eigen wijze en bouwde een band op met de klas, ondanks de drukte die daar heerste.
Zijn ‘grootste issue’ was het eruit sturen van leerlingen. Deepdown wilde hij hen allemaal motiveren om aan de slag te gaan en eruit sturen betekende voor hem ‘stof missen’. Maar hij leerde kijken naar het grote geheel. Naar de invloed van ‘klieren’ op de klas en stillere leerlingen. Vanuit ‘trial and error’ vond hij zijn weg én kreeg hij de hele klas mee in het uitproberen van nieuwe dingen.
Hoogbegaafd en uitdaging houden
Daarnaast maakte hij zijn eigen website met videolessen om de leerlingen extra te ondersteunen. Hij spoorde leerlingen aan tot het stellen van vragen. Hij nam zijn stage super serieus en hij reisde hiervoor drie dagen in de week ruim 1.5 uur heen en 1.5 uur terug met fiets en trein.
Tegen de kerstvakantie was hij moe. Moe van het reizen en moe van het systeem waarin hij zoveel zag dat hij graag anders zou willen doen. Maar hij was ook blij. Hij had een ontzettende fijne tijd op de school en goede begeleiding van zijn werkplekbegeleider. Daarnaast sprak hij zijn docent van de opleiding ook regelmatig. Zij kwam één keer op lesbezoek en zoonlief stuurde een aantal lesopnames in om te laten zien waar hij mee bezig was. Wekelijks stuurde hij dagjournalen in, zodat het duidelijk was waar hij mee bezig was en waarin hij groeide en ontwikkelde. Hij was daarnaast druk met zijn dossier. Steeds hield hij vinger aan de pols wat er nog moest en waar hij, ondanks zijn weerstand, toch nog wat dieper de literatuur in moest duiken. Met de focus op het diploma ging hij door en daagde zichzelf uit om alles volgens planning af te ronden.
Zijn werkplekbegeleider benoemde voor de kerstvakantie wat twijfel met betrekking tot klassenmanagement. Hij keek het aan, we sparden samen over wat hij de klas kon bieden en tegelijkertijd hoe hij vanuit zijn hart kon blijven werken. Hij stuurde bij en zag de verandering ontstaan, hoe mooi!
Volhouden bij de laatste loodjes
Na de kerstvakantie begon hij af te tellen. Een volgend lesbezoek werd ingepland en ook de datum voor het eindgesprek werd vastgelegd. Toen de docent aangaf niet op lesbezoek te kunnen komen, werd besloten dat hij een lesopname zou maken ter beoordeling. Het werd geen perfecte les. Het lokaal was eigenlijk te krap voor een goede camera-opstelling en het digibord bleek stuk. Maar goed, aanpassen aan de situatie! Hij redde zich, ook zonder zijn normaal leidende PowerPoint presentatie, goed door de les heen. Later bleek op de opname dat de camera echter zo dicht bij de leerlingen stond, dat hun gefluister soms beter te horen was dan zijn praten voorin de klas. Het lesbeeld was dus vertekend, maar hij stuurde de opname wel in. Dat was immers de afspraak én zo zei hij: als de docent er wel was geweest was het bord ook stuk geweest en had hij zich ook moeten redden. ‘Shit happens’.
De week voor het eindgesprek had hij nog een gesprek met zijn docent. Ze benoemde nog wat puntjes op de i voor zijn dossier en vroeg of hij alles af zou krijgen voor het eindgesprek. Zoonlief gaf aan dat dat wel ging lukken.
Niet opgeven als dingen anders verlopen
Dinsdagochtend was het gesprek. Zijn opleidingsdocent had aangegeven niet op de stageschool te kunnen komen dus was online aanwezig. Onze zoon had griep, dus had gevraagd of hij dan ook online aan kon sluiten. Zo hoefde het gesprek niet uitgesteld te worden. Zijn werkplekbegeleider en de schoolopleider, die meekeek omdat ze het versnelproces interessant vond, zouden dan vanaf school aanhaken.
Maandagochtend kreeg hij een mail van de schoolopleider. Ze speelde niet mee in de beoordeling, maar in overleg met onze zoon gaf ze wel feedback op een aantal dingen. Zo ook op de ingestuurde les en… ze had wel een aantal vragen. Zijn opleidingsbegeleider reageerde met een mail dat het gesprek de volgende dag officieel een tussenbeoordeling was. Ze zouden samen gaan kijken of hij startbekwaam was. Bij mijn zoon begon het toen wat te kriebelen omdat hij de nare ervaring van zijn vorige stage voelde in zijn lijf. Maar goed, geen paniek, want hij kon de vragen beantwoorden en toelichten. Bovendien had zijn werkplekbegeleider volmondig aangegeven dat ze hem startbekwaam vond.
Dinsdagmorgen sliep hij uit om bij te tanken van zijn griep. 10 minuten voor het gesprek startte hij zijn computer op en vond een mail van zijn opleidingsdocent. Deze mail was een uur voor het gesprek verstuurd en zij deelde mee dat het eindgesprek een tussenbeoordeling werd. Verder uitte ze kritiek en zorg. Geen enkel positief woord en geen enkele onderbouwing bij de kritiek die ze uitte…
Hoogbegaafd en teleurstelling
Onze jongste is uitzonderlijk hoogbegaafd en beleeft emoties heel intens, zowel positief als negatief. Hij is daarbij heel gevoelig voor onrechtvaardigheid en oneerlijkheid.
Na het lezen van de mail stond hij dan ook te trillen van verontwaardiging, teleurstelling en onmacht. Hij ging geëmotioneerd het gesprek in. Zijn docent gaf aan dat ze zag dat hij geraakt was en zei: ‘we wachten even op de rest’. Ze kwam echter niet terug op zijn emotie, maar deelde mee dat het gesprek een tussenbeoordeling werd omdat ze onze zoon niet startbekwaam vond. Dit was met name gebaseerd op de lesopname die hij ingestuurd had.
De stagebegeleider nam het woord en gaf aan dat ze hem wel startbekwaam vond. Zij onderbouwde wat ze gezien had tijdens de stage, benoemde zijn groeipunten, gaf aan hoe zijn manier van leren was en hoe hij voor de klas stond. Ze complimenteerde hem over zijn openheid en het leggen van contacten, ook met andere leerkrachten en mentoren. Daarbij gaf ze aan dat de lesopname inderdaad niet perfect was, maar tegelijkertijd ook een momentopname. En met een kapot digibord had hij zich alsnog prima weten te redden!
Je niet gehoord en niet gezien voelen
Het mocht niet baten. Er werd verder ook geen toelichting gevraagd op de lesopname. De conclusie van de docent was dat de stage verlengd moest worden. Daarnaast moest zijn dossier aangevuld worden, want er ontbrak te veel. Mijn zoon vroeg waarom die dingen dan niet benoemd waren in het gesprek voor het weekend. Er kwam geen antwoord.
Ik hoorde de paniek in zijn stem, toen hij met betrekking tot de stageverlenging aan gaf: ‘dat doe ik niet’.
De stagebegeleider stelde voor om zijn praktijkgedeelte af te ronden. Hij had immers voldoende laten zien wat hij kon. Uiteindelijk werd besloten dat hij nog een lesopname moest maken. Eentje waarbij iemand anders zou filmen zodat er een beter beeld ontstond van het geheel in de klas. Het gesprek werd afgerond zonder overzicht van concrete afspraken. De opleidingsdocent had daar geen tijd meer voor, omdat ze naar en andere afspraak moest. Ook na afloop van het gesprek kwam er geen verslag waarin afspraken stonden.
Emoties verwerken
Onze zoon zat verbouwereerd achter de computer. Ik had het gesprek van afstand meegeluisterd en was (buiten beeld) erbij gaan zitten toen ik in de gaten kreeg dat een en ander niet lekker liep. We bespraken wat er gebeurd was.
Het benoemen van een aantal dingen die niet in het dossier zouden staan deed onze zoon twijfelen of de opleidingsbegeleider wel alles bekeken had. Een deel had hij ingeleverd via videolinks die op vimeo stonden, hij zocht ze op en keek naar de analytics: 0 views! Ze had de video’s dus niet bekeken?
Hij zocht naar de video van de lesopname en kon zien dat daarvan ongeveer 15 minuten bekeken waren. Op een aantal plekken steeds een paar seconden. Eén deel van 8 minuten in zijn geheel, maar dat was het deel aan het eind, waar de leerlingen zelfstandig aan het werk waren. Het leek erop alsof er door de video gescrold was en dat hij aan het eind aan was blijven staan…
Hij ging op zoek naar de eerdere lesopnames… 0 views! Boosheid maakte zich meester: ze had zijn lesopnames dus helemaal nooit bekeken. Terugkijkend op zijn gesprekken met haar had ze ook eigenlijk nooit feedback op die lessen gegeven. Ze vroeg altijd: ‘hoe gaat het en hoe kijk je zelf terug op de afgelopen tijd?’ Nooit gaf ze punten van feedback, altijd was het ‘fijn dat het zo lekker loopt allemaal’. En daarna werd er gekeken wat hij nog op de planning had staan…
Uitspreken wat niet klopt
Er ging een mail naar alle drie de docenten. Onze zoon gaf aan dat hij een slecht gevoel had van het gesprek en wat hij gezien had in de analytics van vimeo. Hij stelde daarbij vragen…
Zijn stagebegeleider had al contact met hem opgenomen omdat ze het zo’n heftig gesprek vond. Zijn begeleidend docent van de opleiding liet twee dagen niets van zich horen. Inmiddels had hij ook een nieuwe lesopname ingestuurd. Daarbij schreef hij ook een reflectie op de eerste ingestuurde les en op deze nieuwe les. Hij vergeleek ze met elkaar en liet daarmee zien dat hij ook kon duiden waarom dingen in de eerste lesopname niet goed gingen.
Daarna kreeg hij een mail van zijn opleidingsbegeleider met de vraag of hij in gesprek wilde. Hij gaf aan dat hij dat wilde en liet weten hoe laat hij via teams af kon spreken. ’s Morgens ging hij eerst nog naar zijn stageschool. Zijn klassen waren bijna klaar met het hoofdstuk. Hij had daarom afgesproken dat hij na het eindgesprek gewoon nog mee te draaien en de toetsen zou afnemen.
Vrijdags kwam hij terug van stage en zag een mail met daarin dat hij op het genoemde tijdstip op school werd verwacht. Aangezien hij net thuis was ging hij dat gezien de afstand niet redden. Hij mailde naar zijn docent om aan te geven dat hij, zoals aangegeven, alleen online kon omdat hij qua afstand niet op tijd op school kon zijn. Hij kreeg als reactie terug: ‘dan gaat het gesprek niet door.’ Onze zoon vroeg via mail waarom niet, aangezien hij afstandsstudent was, ging alles immers online.
Hoogbegaafdheid en rechtvaardigheidsgevoel
Pas uren later kreeg hij antwoord. Omdat de docent verwachtte dat er emoties mee konden spelen leek een persoonlijk gesprek haar beter. Mijn zoon gaf aan dat hij haar standpunt begreep, maar dat ze elkaar online toch ook konden zien. En het eindgesprek was toch ook online geweest? Hij gaf verder aan dat hij alsnog naar school wilde komen, maar mij (zijn moeder) mee wilde nemen als luisterend oor. De docent gaf aan dat ze die dag geen tijd meer had en dat hij maar in haar agenda moest kijken voor een afspraak in de volgende week.
Mijn zoon was inmiddels boos en gefrustreerd maar ook strijdbaar. Hij werd geraakt in zijn ‘rechtvaardigheidsgevoel’ en gaf naar mij aan dat hij niet akkoord ging met deze gang van zaken. Hij stuurde een mail naar zijn hoogbegaafdenbegeleider. Met haar stond de afspraak dat hij altijd contact met haar op mocht nemen als dingen niet lekker liepen. Hij legde haar de hele situatie voor en vroeg daarbij of zij hem kon helpen in ‘hoe verder’.
Dubbele gevoelens
De mail was geschreven met dubbele gevoelens. De hoogbegaafdenbegeleider had hem namelijk vorig jaar met de stage-afsluiting ook begeleid. Daarbij gaf ze destijds aan dat de situatie voor haar ook wel lastig was. De docent waar het om ging was namelijk haar collega en een vriendin…
Wetende dat de hele situatie nu ook om een directe collega van haar draaide, gaf het wat onrustige onderbuikgevoelens. Maar in vertrouwen op professionaliteit nam onze zoon dus toch contact met haar op. Hij kreeg geen reactie…
De week erop kwam er wel reactie van haar, maar niet op zijn hulpvraag. Het bleek dat zij contact gehad had met de begeleidend docent. Ze gaf aan dat het beter was dat de mailwisseling tussen de docent en mijn zoon zou stoppen. En er zou een gesprek ingepland worden met zijn drieën. Zij zou daarbij als onpartijdige partij de leiding nemen.
Mijn zoon gaf aan dat hij mij dan mee zou nemen naar het gesprek omdat hij een extra luisterend oor meewilde. Vorig jaar was ik ook mee geweest naar die stage afronding en dat was destijds geen enkel probleem. Dit keer werd het echter geweigerd. Mijn zoon legde uit dat het voor hem niet veilig voelde om zo in gesprek te gaan en dat hij daarom dus iemand mee wilde. Nogmaals werd het geweigerd. Het gesprek was met zijn drieën. Ik mocht dan evt. daarna aansluiten om te kijken naar het ‘hoe verder’.
Onze zoon was boos. Wat voelde het hele gebeuren inmiddels oneerlijk voor hem.
Hoogbegaafdheid en grenzen aangeven
Juist omdat ik het belangrijk vind dat onze jongens hun grenzen ten allen tijde aan mogen geven zijn we samen in gesprek gegaan. Moest hij alleen naar school omdat het van hem verwacht werd? Of mocht en kon hij staan voor zijn grens?
We zijn eerst eens gaan informeren hoe dat eigenlijk zit. Heb je van rechtswege recht op iemand extra bij een gesprek? Het blijkt dat er geen verbod bestaat waardoor dat niet zou mogen. De jurist die we spraken gaf precies aan wat ook onze vraag was: ‘wat zou een reden kunnen zijn om het te weigeren?’.
Uit gesprek met de receptionist van de opleiding met de vraag over hoe het schoolbeleid is, kwam naar voren dat onze zoon een klacht in kon dienen met betrekking tot het hele gebeuren. Daardoor mocht er dan sowieso iemand anders bij het gesprek aanwezig zijn.
Inmiddels is de klacht ingediend. Een klacht met betrekking tot de manier van communiceren met elkaar. Daarnaast over het feit dat er op het laatste moment eenzijdig besloten werd dat er geen eindgesprek plaats zou vinden. Tot slot een klacht tegen het gebrek aan feedback en onderbouwing, waarbij bleek dat het dossier niet eens volledig bekeken is. Bovendien eindigde het gesprek zonder een overzicht van concrete dingen die hij nog zou moeten doen om alsnog met een voldoende af te ronden. Bij dit alles gaf mijn zoon aan in gesprek te willen, maar op een voor hem veilige manier.
Hoogbegaafdheid en demotivatie
Iets in gang zetten naar aanleiding van een klacht kan 6 weken duren. En zo zit hij hier dus… alles is ingeleverd. 2 jaar en 2 maanden zette hij zich in om dat papiertje te halen dat nodig is om als leraar aan de slag te kunnen gaan in een systeem waarin hij bij wil dragen aan verandering.
Volgens zichzelf en zijn stageschool is hij er klaar voor. Uit de enquête onder de leerlingen in de klassen waarin hij les gaf volgde een meer dan mooie score. Maar een positieve beoordeling vanuit de opleiding heeft hij niet gekregen…
Hij moet zich nu bij elkaar rapen, de moed weer opvatten om door te gaan. Focus op wat hem plezier geeft en datgene waarmee hij verder wil. Hij heeft een complete website klaar met videolessen om leerlingen te ondersteunen. De leerlingen van zijn stageklassen vroegen of hij die bij wil blijven houden omdat ze het zo prettig vonden werken.
Een online leeromgeving waar leerlingen ook vragen kunnen stellen en bijles kunnen krijgen, staat klaar om online te gaan. Hij heeft een stappenplan ontwikkeld voor het aanpakken van wiskundesommen, maar wat ook ingezet kan worden bij allerlei processen. Deze beroepsproducten werden bekeken door een aantal mensen in het onderwijs. Hij ontving lovende woorden en enthousiast werden zijn producten al in gebruik genomen. Maar nee… startbekwaam is hij dus niet…
Hoogbegaafdheid en anders kijken naar dingen
Hij is helemaal klaar om zelfstandig zijn stappen te zetten in het onderwijs. Het systeem waar, naar zijn (en mijn) mening, hoognodig de bezem door moet. Kijken naar talenten, kijken naar ontwikkeling, kijken naar de leerling, kijken naar motivatie, naar maatwerk, naar ‘wat brengt je plezier’… als er één is die dat wil, dan is hij het wel…
Maar blijkbaar vind één persoon hem daar nog niet klaar voor… en eerlijk? Ik vraag me af of ze in het onderwijs wel echt snappen hoe je de lichtjes in de ogen van (hoogbegaafde) jongeren brandend houdt. Is er enig besef hoe demotiverend het werkt als je moet leren hoe belangrijk de leraar – leerling verhouding is, maar dat zelf niet meeneemt in de begeleiding? En hoe moet je doorgaan als er geen onderbouwde feedback gegeven wordt. Hoe moet je vertrouwen houden als er nooit twijfel geuit is en je dan ineens te horen krijgt dat je niet ‘voldoet’? Ze kunnen wel zeggen: ‘soms moet je nou eenmaal even door wat hoepeltjes springen’, maar wat als dat gewoon niet lukt?
Toch blijven we ook, waar kan, positief en ik benoemde het al meerdere keren naar onze zoon: ‘Zie het maar als leermoment waarin je nog meer kunt groeien naar wie jij bent en waar je voor wilt staan!’
Afwachten waar het heen gaat
Het wachten op actieve reactie op zijn klacht was een ‘slopend’ proces. Niet wetend waar het heen zou gaan. Tegelijkertijd beseffend dat het ‘bijna klaar zijn’ niet meer concreet was. Onze zoon legde alles even stil. Geen laatste dingen meer afwerken voor profilering en onderzoek. Geen extra invulling van zijn stage dossier… eerste even niets. Tot rust komen en beseffen wat er gebeurd is, vraagt soms even tijd.
Een week later pakte hij de boel weer op en besloot om alles wat er nog lag af te maken en in te leveren. Zijn opleidingsbegeleider van zijn stage is namelijk ook betrokken bij zijn onderzoek en profilering. Hij besluit te laten zien dat hij gewoon afmaakt waar hij aan begonnen is.
We nemen ondertussen contact op met iemand van de rechtsbijstand en leggen de hele situatie voor. Just in case… als we dan hulp nodig hebben, dan weten ze vast wat er speelt. De juriste die ons begeleid doet echter bijzondere uitspraken. Ze geeft aan dat een lerares vaak geen tijd heeft om alle bewijzen te bekijken. Ze benoemt ook dat het in het leven niet altijd loopt zoals we willen… Mijn zoon kijkt me aan en haalt zijn wenkbrauwen op. Ik gebaar dat het wel goed komt. Later geef ik naar hem aan dat we kijken waar het naartoe gaat met haar en anders vragen we om een ander. Als ze ondersteuning gaan geven, zullen ze op zijn minst de standpunten van mijn zoon moeten zien en willen verdedigen.
En dan volgt er een gesprek met een teammanager die de klachtenafhandeling gaat begeleiden. Er zal eerst gekeken worden naar een ‘minnelijke schikking’. Daarvoor wordt een gesprek ingepland tussen onze zoon en de betreffende docent. Hij zal daarbij zijn en ook ik ben welkom.
Hoogbegaafdheid en de manier van reageren op dingen
Het werd een bijzonder gesprek… De docent deed bijzondere uitspraken en trok pittige conclusies.
Omdat zoonlief aangeslagen was door ononderbouwde feedback (lees kritiek) dat hij 10 minuten voor het eindgesprek via de mail ontving, werd er aangegeven dat hij onprofessioneel gereageerd heeft. Ik zag het meer als de emotionele intensiteit waarmee onze zoon alles beleefd…
De vragen die hij heeft gesteld omdat zijn ingeleverde werk niet bekeken is, zijn opgevat als ‘aanvallend’. Daarnaast werd er aangegeven dat hij blijkbaar niet goed met kritiek om kan gaan en ‘het allemaal wel heel groot heeft gemaakt’. Tja, ik denk dat hij prima met kritiek om kan gaan, maar hij heeft wel onderbouwing nodig om er wat mee te kunnen. Groot gemaakt? Hij heeft kritische vragen gesteld en dat werd hem blijkbaar niet in dank afgenomen.
Omdat de spanningen opliepen en hij aangegeven had een extra luisterend oor bij een vervolggesprek te willen, werd er aangegeven dat dat niet bij een vierdejaarsstudent past. Pffff, lastig deze, want de ene keer hoort hij ze hem willen ‘beschermen’ omdat hij nog zo jong is. En nu hij zelf aangeeft zich niet veilig te voelen, moet hij ‘passend gedrag’ voor een vierdejaars tonen…
Hoogbegaafd en het gevoel van onrecht
Tijdens het gesprek werden er bovendien onwaarheden benoemd. (Of kan een begeleider zich in verschillende cruciale uitspraken/gebeurtenissen vergissen?)
Hoe kan er onduidelijkheid ontstaan doordat de docent beweert dat de instituutsopleider in de lessen meegekeken heeft en mijn zoon aangeeft dat diegene nooit in zijn lessen geweest is? Hij weet toch wie er aanwezig was?
Hoe kan het zijn dat de docent aangeeft dat de werkplekbegeleider twijfelt over zijn kunnen, terwijl mijn zoon haar beoordeling al zwart op wit heeft staan?
Waar komt het ineens vandaan dat de schoolopleider twijfel heeft over zijn functioneren binnen school? Op de vraag die mijn zoon stelt waarom hij nooit eerder iets van twijfel heeft gehoord is het antwoord: we verwachten niet van begeleiders dat ze tegen de leerling zeggen: ‘als je zo doorgaat, red je het niet’. De vraag waar dan een begeleider voor is, werd niet beantwoord.
Waarom de opleidingsbegeleider dan geen twijfel heeft geuit antwoord ze: ‘dat deed ik toch in het eindgesprek? Een tussen- of eindgesprek is er juist om aan te geven dat de leerling er nog niet is…’
Het toppunt was wel dat er in het gesprek naar voren kwam dat er helemaal niet over een verlenging van de stage gesproken was. Er was juist een voorstel gedaan tot een gesprek over twee weken… huh… waar kwam dat vandaan? En waarom had mijn zoon dan geen uitnodiging gehad voor dit gesprek? Geen antwoord…
Hoe kan het goed voelen om zo in gesprek te zijn?
Hoogbegaafd en in gesprek
Mijn zoon en ik zijn snelle denkers. We leggen snel verbanden en doorzien makkelijk dingen die niet kloppen. Onze verbazing tijdens het gesprek werd dan ook steeds groter…
Aan het eind van het gesprek moest onze zoon aangeven of hij zijn opleidingsbegeleider nog vertrouwd, anders kon zijn werk niet nagekeken worden door haar. Wellicht kon iemand anders het dan doen… die niets van zijn stage gezien heeft.
Dit heet dan werken aan een minnelijke schikking?
Maar wat is school hun bijdrage? Want hij heeft nog steeds geen onderbouwing op alle kritiek gekregen. Er ligt nog steeds niet nagekeken werk. Hij weet nog steeds niet wat er nu nog concreet nodig is om voldoende af te ronden…
Wij gaven dan ook aan dat nakijken en helder maken wat nog moet gebeuren voor ons eerst het belangrijkste is. Die duidelijkheid kan ook gegeven worden, los van ‘of er nog vertrouwen is’.
Maar nee, daar gingen ze niet in mee, want vertrouwen was het allerbelangrijkste… ze wilden namelijk dat zoonlief zich veilig voelde in de voortgang…
Omdat we het verloop van het gesprek eigenlijk te bizar voor woorden vonden, nam mijn zoon het verstandig besluit om aan te geven dat hij na wilde denken over zijn antwoord. En zo gingen we naar huis.
Als krom steeds krommer wordt
Op de fiets naar huis namen we het gesprek nog eens door. We vonden de hele situatie al zot, maar na dit gesprek was het alleen maar zotter geworden. Thuis belt onze zoon met zijn werkplekbegeleider omdat hij van haar wilde horen wat zij gezegd had. Zij gaf precies dezelfde dingen aan als mijn zoon tijdens het gesprek vertelde.
De dagen daarna vullen zich met herkauwen van het gesprek en de gedachten op een rijtje krijgen… (gelukkig namen we het gesprek op, zodat we een en ander nog terug konden luisteren).
Hij kreeg advies van iemand (uit het onderwijs): ‘Ach joh, laat gaan. Doe wat je nog moet doen, haal je diploma op en laat los.’
Maar werkt het zo? Als je onrechtvaardig behandeld wordt? Wanneer je ziet dat er dingen niet kloppen? Als er gelogen wordt?
Wat is zo’n diploma dan überhaupt waard? Staat dat dan voor jouw professionaliteit of eigenlijk voor ‘goed gedrag’ en ‘volgzaamheid’?
En is dit niet precies wat er gevraagd wordt in de maatschappij?
Mond houden, luisteren en opvolgen. Dan mag je mee doen. Dan krijg je een goedkeuring, een diploma of een vinkje.
Geef je tegengas? Stel je vragen? Dan ben je lastig en wordt het je aan alle kanten moeilijk gemaakt…
Hoogbegaafd en moeten afwachten
Daar sta je dan aan het einde van de studie, die je in twee jaar doorliep. Je liep en mooie stage en hebt twee mooie beroepsproducten gemaakt, die al naar tevredenheid gebruikt worden.
Maar jouw ogen staan leeg…
Daar sta je dan met jouw rechtvaardigheidsgevoel…
In de wachtstand, omdat jouw leraren gestopt zijn met nakijken van de dingen die nog openstaan. (Ook datgene wat niet met je stage te maken heeft…)
Tegelijkertijd speelt er een proces van dichtbij jezelf blijven.
Kiezen tussen aanvaarden en vechten. Meegaan of staan…
Een weg vinden in een wereld die totaal niet passend voelt omdat openheid en eerlijkheid op alle gebieden steeds verder te zoeken lijkt…
We wegen alle opties af. Het geeft onrust niet te weten hoe er gereageerd zal worden bij het aangeven geen vertrouwen meer te hebben. Want dat is wat zoonlief voelt. De lerares heeft in feite zijn respect verloren, maar toch zou het fijn zijn als alles nagekeken kan worden. Dan pas weet hij immers hoe hij er nu voor staat en wat er nog moet gebeuren.
Opnieuw in gesprek
Het vervolggesprek vindt plaats tussen ons en de klachtenbegeleider. Onze zoon heeft besloten het niet over vertrouwen te gaan hebben omdat hij daar niet uitkomt. Het vertrouwen is weg, maar hij wil toch door. Puur praktisch, want een ander na laten kijken die totaal niet betrokken geweest is bij de stage lijkt ook niet handig.
Hij heeft besloten om aan te geven dat hij niet akkoord gaat met de minnelijke schikking zoals voorgesteld. Hij zou dan immers aan moeten geven dat hij wil dat dezelfde docent nakijkt en dan zou de klacht afgehandeld zijn. Maar zijn klacht bestaat eigenlijk uit meerdere stukken. In het gesprek geeft hij dan ook aan dat hij alles wil opknippen in delen.
Zijn voorstel is om:
– alles na te laten kijken door zijn docent. Dan pas kan hij verder met afronden van het geheel (of wellicht is wat hij nog ingeleverd heeft al wel voldoende?)
– hij wil toestemming om mij naar alle gesprekken mee te mogen nemen als hij dat nodig vindt.
Als deze twee dingen akkoord zijn, dan kunnen die delen van de klacht afgerond worden.
Het stuk over de gang van zaken wil en kan hij echter niet afronden. Het is niet af voor hem. Hij heeft nog steeds geen antwoorden. Het gesprek heeft zelfs nog méér vragen opgeleverd en dat wil hij niet zomaar opzij schuiven. De vraag over vertrouwen beantwoorden we niet expliciet, maar we geven aan dat hij gaat voor: we zijn het samen begonnen en we maken het ook samen af.
Een groot compliment!
Het is een prettig gesprek. De punten 1 en 2 zijn geen probleem. Bij punt drie geeft de klachtenbegeleider aan dat het hem verstandig lijkt om dit op te pakken na afronding. Als er nu namelijk weer een gesprek zou plaatsvinden kon dat de verstandhouding in de weg gaan staan en dan schoot het nog niet op. Mijn zoon gaat akkoord. Er wordt afgesproken dat de docent alles moet nakijken. Dat ik bij gesprekken mag zijn en dat de klachtenbegeleider ook aanwezig zal zijn.
Zodra alles afgerond is, kan mijn zoon een gesprek aanvragen om zijn vragen nogmaals te stellen.
We zijn akkoord! Zoonlief vond het een moeizaam gesprek omdat hij merkte dat hij onrustig was in zijn hoofd. Hij leek wat te bevriezen en juist dan is het fijn om met zijn tweeën te zijn.
De klachtenbegeleider is ook blij dat we eruit zijn. En dan geeft hij aan naar mijn zoon: ‘Ik vind dat je het allemaal erg volwassen oppakt in de contacten. En ik vind het goed dat je blijft vragen naar wat er gebeurd is. Ik weet uit ervaring dat vragen stellen vaak niet eenvoudig is voor studenten. Maar het is wel heel belangrijk. Dus goed van je!’
Het komt niet helemaal binnen bij onze zoon. Zijn hoofd heeft wat kortsluiting door alles wat er door hem heen gaat. Na het gesprek luisteren we het nog even terug (we hebben de gesprekken opgenomen met dit doel). Ik benadruk nog even dat hij dit compliment mag laten binnenkomen en indalen.
Want wat een lessen leert hij hier en hoe knap dat hij zich er zo doorheen slaat!
Wordt vervolgd…
Hoogbegaafd en moeten afwachten
De tijd verstrijkt en onderhuids woedt onrust. Het wachten op de volgende mail met wellicht een beoordeling zorgt er steeds meer voor dat activiteiten stil komen te liggen. De frustratie zorgt voor weerstand tegen dingen oppakken. Samen zijn we inmiddels wel begonnen aan een 6 weekse cursus met betrekking tot uitstelgedrag, doelen stellen, je ‘purpose’ vinden, mindset en positiviteit. We focussen op de dingen waar het schoolsysteem volledig aan voorbij gaat en we nemen wat we leren weer mee in het omgaan met de situatie zoals die is.
Dan komt er een mail en de onderliggende frustratie komt meteen los… de tranen stromen.
Het gaat om zijn onderzoeksverslag: onvoldoende én definitief gemaakt. Het patroon is hetzelfde als bij zijn stage: er wordt kritiek geleverd op dingen die bij de beoordeling van de eerste versie van het verslag niet benoemd zijn. Hoe kan hij dan aanvullen en verbeteren?
Eén onderdeel is onvoldoende beoordeeld omdat er één bron mist in de literatuurlijst, terwijl die bron wel in de tekst staat genoemd… is dat waar het onderwijs tegenwoordig om gaat?
Hoogbegaafd en bore out op de loer
Ik zie mijn zoon langzaam in zichzelf keren. De zin is er af, de motivatie is weg en zijn vertrouwen is nog verder aangetast. Waar hij, door eerdere ervaringen, al een ongemakkelijk gevoel had bij het onderwijs als systeem, spelen nu ook zijn inzicht in het handelen van de betrokken docenten daarin mee.
Waar ze tegen hem zeggen dat hij het ‘groots’ gemaakt heeft, niet tegen kritiek kan en onvolwassen reageert, denk ik persoonlijk dat de spiegel die groot genoeg is om hen erin te laten kijken onvindbaar zal zijn.
En ik vraag me af: is men zich er wel van bewust wat er bij (bijna) dropouts door het afvoerputje weggespoeld wordt? Want waar deze kids (en hun ouders) lastig gevonden worden, staan ze juist voor logica, gezondheid en welbevinden boven het halen van een papiertje, eerlijkheid en maatwerk, omdat ieder kind uniek is. Ze willen gewoon snappen wat er van ze verwacht wordt en het moet nuttig zijn in hun ogen.
Bij sollicitaties lopen deze jongeren er geregeld tegen aan dat bedrijven nog vaak gaan voor dat diploma. Ik denk dan: kijk juist eens verder, want wanneer een jongere geen diploma heeft gehaald, getuigt dat juist vaak van bijzonder talent. Op durven staan, vragen durven stellen, keuzes durven maken… anders kunnen denken. Zouden deze jongeren juist geen extra aanvulling betekenen binnen bedrijven? Juist door waar ze doorheen zijn gegaan? Dropout word je namelijk niet zomaar.
Maar ja, dát is wellicht het grote probleem in onze maatschappij, want dat anders denken, daar is menigeen niet van gediend… Zo zonde, want deze jongeren gedijen juist zo goed bij uitdagingen, ze hebben ze vaak zelfs nodig om gaande te blijven.
Grenzen aangeven door op te komen voor je kind
Voor mij is inmiddels de grens wel bereikt. Een diploma is leuk, maar niet ten koste van alles. Ik moedig het aan dat onze zoon voor zijn normen en waarden blijft staan. Dat hij dichtbij zichzelf is gebleven in het hele proces vind ik mooi om te zien en alles bij elkaar zie ik de leerweg die hij hier aangereikt krijgt. Maar er zijn grenzen.
Als zoonlief een mail stuurt naar een van de docenten met een vraag over de definitieve beoordeling krijgt hij een mail met een nare ondertoon terug. Ik besluit dat het tijd is om in contact te gaan met school en ik bel met degene die de klachtafhandeling begeleid heeft. Ik leg de hele situatie voor, vertel dat onze zoon nog steeds zit te wachten op de nieuwe stage beoordeling. Dat zijn onderzoek onvoldoende is op basis van punten die bij de eerste beoordeling niet benoemd zijn. Bovenal geef ik ook aan dat zijn begeleidend docent, dezelfde als van zijn stage, de vraag gesteld heeft wat nou precies zijn eindproduct is. Hierbij heb ik meteen de vraag gesteld hoe het mogelijk is dat zij niet weet waar onze zoon dus al een half jaar lang aan werkt. Bovendien zat er een video bij het dossier waarin onze zoon het hele online platform laat zien dat hij opgebouwd heeft… Verder benoem ik dat ook zijn profilering nog steeds stil ligt.
Ik geef aan dat de hele situatie onze zoon lam legt. Dat hij veel vragen heeft, maar niet meer de vrijheid voelt om die in openheid te kunnen stellen. Terwijl alles wat hij wil is onderbouwde feedback om zo te begrijpen hoe hij bepaalde dingen af kan ronden.
Ambities van de opleiding
Ik wijs op de ‘ambitie van school’ zoals die op de website staat: ervoor zorgen dat elke student zich op zijn eigen manier kan ontwikkelen.’ En ik geef aan dat wanneer dit zo doorgaat we gaan kiezen voor certificeringen. Alles via de examencommissie laten lopen vinden we geen fijne oplossing. Bovendien voelt het diploma inmiddels nog maar van weinig waarde voor onze zoon. (Het lijkt er immers op dat het meer gaat om ‘de vinkjes moeten halen op de voorgeschreven manier’, dan ontwikkelen. Groeien naar de persoon die hij wil zijn in deze wereld zit voor ons niet vast aan een papiertje.)
De klachtenbegeleider geeft aan dat school studenten juist vooruit wil helpen in plaats van wil remmen en dat dit inderdaad niet gaat zoals het zou moeten. Hij vraagt of onze zoon het ook nog toe wil lichten. Ik geef aan dat hij dat uiteraard wil doen. We spreken voor volgende week af dat er een gesprek met ons drieën ingepland wordt. Hij zorgt ervoor dat hij dan komt met een optie om weer verder te gaan. Hij gaf hierbij aan dat het waarschijnlijk verstandig is om te gaan voor andere begeleidende docenten. We wachten dus weer af…
